30 НОЯБРЯ. АЛМАТЫ. - Состоялась презентация книг Священного Писания, переведенных на казахский язык. Данный проект осуществляется по инициативе и благословению главы Православной Церкви Казахстана митрополита Астанайского и Казахстанского Александра. На первом этапе проекта были переведены три наиболее читаемых библейских книги – Притчи Соломоновы, Псалтырь и Евангелие от Матфея.

30 ҚАРАША. АЛМАТЫ. – Бүгін Қасиетті Жазбаның қазақ тіліндегі аудармасының таныстыруы өтті. Бұл жоба Қазақстанның Православие Шіркеуінің басшысы Астана және Қазақстан митрополиті Александрдың бастамасымен және бата беруімен жүзеге асты. Жобаның бірінші кезеңінде библияның көбірек оқылатын үш кітабы – Соломанный өсиет сөздері, Псалтирь және Матфейден Ізгі Хабар кітаптары аударылды.

«Издание книг Библии на казахском языке имеет неоценимое познавательное и историко-культурологическое значение, – сказал глава Православной Церкви Казахстана митрополит Астанайский и Казахстанский Александр. – Появление этого перевода предоставляет возможность огромному числу людей ознакомиться на родном языке с величайшим литературным памятником человечества, на котором базируется значительная часть всей мировой культуры.

Перевод Библии на казахский язык является хорошим стимулом к его изучению и пониманию, и, конечно же, серьезным и значимым вкладом в духовное и интеллектуальное развитие многоконфессионального и многонационального Казахстана – нашего общего Дома».

«Библияны қазақ тіліне аударып шығару өте маңызды тарихи-мәдениеттілік танымдық мағынаны білдіреді, – деді, Қазақстанның Православие Шіркеуінің басшысы Астана және Қазақстан митрополиті Александр.  – Бұл аударманың пайда болуы көптеген сансыз адамдарға өз тілінде, оған әлем мәдениетінің едәуір бөлігі негізделген, адам баласының маңызы зор әдебиеттік ескешкішті оқып танысуға мүмкіндік алды.

Библияны қазақ тіліне аудару, оны үйренуге және түсінуге, және әрине, біздің ортақ Үйіміз – көпконфессионалды және көпұлтты Қазақстанның зияткерлік дамуына және маңызды, терең  рухани үлесін қосуына  игі ынталық болып табылады».

Данный перевод Библии – стал первым в истории переводом, выполненный командой непосредственных носителей казахского языка под эгидой Православной Церкви. Попытки перевода Священного Писания на казахский язык предпринимались и ранее, начиная с XIX столетия. Их выполняли преимущественно западноевропейские проповедники, которые не были носителями казахского языка, не имели глубоких знаний языковых особенностей, казахского культурного кода, восприятия Великой степи.

Над переводом Священных книг трудились специалисты международного агентства переводов, а редактировал переведенные тексты православный священник-казах Елисей Кукеев.

Библияның бұл аудармасы – тарихта Православие Шіркеуінің қамқорлығында жасалған, қазақ тілдес аудармашыларының пәрменімен орындалған бірінші аударма. Киелі Жазбаның аудармасын жасау әрекеті бұрын да XIX ғасырдан бастап  болды. Оны әсіресе, қазақ тілін ұстанбаушы, қазақ мәдениетінің кодын, Ұлы даланың ұғынуын және тілдің  ерекшіліктерінің терең білмейтін батыс европалық уағыздаушылар орындады.

Киелі кітаптардың аудармасына халықаралық аударма агенттігінің мамандары еңбек етті, ал аударылған мәтіннің редакциясын православтық дін қызметкері-қазақ Елисей Кукеев орындады.

«Самым сложным процессом стал перевод библейских терминов, – подчеркнул Елисей Кукеев. – Их не всегда можно удачно подобрать, потому что ранее они не были использованы в казахском языке. Поэтому пришлось тщательно думать, подбирать и использовать слова, которые максимально передают тот смысл, который заложен в Библии в оригинале».

«Ең қиыны библиялық терминдерді аудару болды, – деп, Елисей Кукеев, – атап өтті. – Оларды кейде орынды қолдану қиынға түседі, өйткені олар алдында қазақ тілінде қолданылған емес. Сондықтан Библияның түпнұсқасында қойылған сөздердің мағынасын білдіретін сөздерді аударуға мұқиятты ойланып, талдау керек болды».

Книги – билингвы, изданы параллельно на двух языках – казахском и русском. Благодаря этому и казахскоязычные, и русскоязычные читатели увидят особенности языкового перевода библейских страниц, откроют для себя новые слова, улучшат знание языка. Технически это было непросто сделать – казахский язык объемнее и содержит больше слов.

Кітаптар – қостілді, екі тілде – қазақ тілінде және орыс тілінде қатар басылып шығарылған. Осының арқасында қазақтілдес және орыстілдес оқырмандар библиялық беттерінің аудармасының ерекшеліктерін көріп, өздеріне жаңа сөздерді ашып, тіл білімін артырады. Бұны жасау техника жағынан оңай болмады – өйткені қазақ тілі ауқымды және көп сөзді құрайды.

Книги изданы в виде фолиантов – кожаные переплеты с орнаментальным тиснением, золоченые срезы, живописные иллюстрации. Внутренний дизайн эстетически выверен, сложен, многогранен. Орнаменты в оформлении содержат в себе и древнерусские и казахские мотивы.

Кітаптар фолиант түрінде басып шығарылды – былғары мұқаба оюмен өрнектелген, алтын түсті кесінділері, көркем суреттелген. Ішкі әрленім эстетикалы салыстыра тексерілген, жинақталған, көп қырлы. Оюлардың рәсімделуі көне орыс және қазақтың мақамымен жасалған.

Фолиант на 98% состоит из ручной работы. Работа над дизайнерским оформлением проводилась долго и кропотливо – от подбора материалов до выбора шрифтов. Некоторые буквы казахского алфавита приходилось дорисовывать вручную. Также вручную состаривали бумагу для печати.

Фолиант 98% қолдан жасалынған. Дизайнерлік рәсімделуліктің жұмысы ұзақ та, қиын өтті – материалдарды таңдаудан бастап, қаріпті таңдауға дейін. Қазақ әліпбиінің кей әріптерін қолыммен салуыға тура келді. Сонымен қатар баспаға қағазды қолымен ескі параққа ұқсатып жасалды.

Знание и понимание библейских книг важно для каждого человека вне зависимости от мировоззренческих взглядов, национальности или религиозной принадлежности. Каждый культурный и думающий человек должен иметь подробное представление о священных текстах традиционных религий – будь то Библия, Коран или иные памятники мировой религиозной литературы.

Перевод других книг Библии на казахский язык продолжается.

Библия кітаптарын білу және түсіну әр адамға маңызды, өмірге жеген көзқарасқа, ұлтқа әлде діни ұстанымға қарамастан. Әр мәдениетті және ойлайтын адам дәстүрлі діндердің – Библия болсын, Қоран болсын әлде басқада әлемдік діни әдебиет туралы жан-жақты түсінігі болу керек.

Библияның басқа кітаптарының қазақ тіліне аударылуы жалғасып жатыр.

По материалам сайта: https://mitropolia.kz/